Matrix – australijsko-amerykański film science fiction, pierwszy z trylogii filmowej o tej samej nazwie, napisany i wyreżyserowany przez braci Larry’ego i Andy’ego Wachowskich. Treść filmu zawiera ukryte przesłania i aluzje, ukazujące topos życia-snu. Kontynuacjami filmu są obrazy [[Matrix: Reaktywacja]] i [[Matrix: Rewolucje]].
Filmowy obraz zawiera wiele odniesień filozoficznych i religijnych, m.in. słynną, platońską przypowieść o jaskini, która jest zawarta w jego dialogu pt. "Państwo". Łączy w sobie elementy stylu japońskiej animacji, komiksu oraz elementy cyberpunkowe.
Matrix został wyprodukowany przez studia Warner Bros. i Village Roadshow Pictures, zdjęcia kręcono na terenie Sydney.
Fabuła[]
Thomas A. Anderson wiedzie podwójne życie. Zawodowo pracuje jako programista komputerowy w firmie MetaCortex, natomiast prywatnie jest hakerem komputerowym o kryptonimie „Neo”. Seria niewytłumaczalnych i zaskakujących zjawisk prowadzi go do kontaktu z grupą, na czele której stoi Morfeusz. Wyjaśnia on Neo, czym jest Matrix, po czym oferuje pokazanie prawdziwego, niezakłamanego świata. Tam Neo na własne oczy przekonuje się, że w rzeczywistości jest około roku 2199. Ludzie wymyślili sztuczną inteligencję (SI), jednakże maszyny wyrwały się spod ich kontroli i zwróciły się przeciwko twórcom. Aby odciąć je od źródła energii słonecznej, ludzie spowili niebo czarnym smogiem. Decyzja ta okazała się fatalna w skutkach – maszyny jako źródło energii wybrały ludzi – w tym celu przeprogramowały komputerowy program, zwany Matriksem, symulujący świat idealny, na symulację świata z roku 1999. Dostarczanie elektronicznych bodźców do ciał ludzi powoduje, że są one wydajne energetycznie, a nadwyżki tej energii są pobierane przez maszyny. Istnieje jednak grupa ludzi niepodłączonych, wyzwolonych wcześniej przez pierwszego Wybrańca. Wśród nich jest między innymi załoga statku Nabuchodonozor, której kapitanem jest Morfeusz.
Morfeusz uwalnia Neo z Matriksa, wierząc, że jest on kolejnym Wybrańcem, przepowiedzianym przez wyrocznię zbawicielem i człowiekiem, który zakończy wojnę i przyniesie pokój. Sam Neo jest raczej sceptyczny wobec swoich umiejętności – pod okiem Morfeusza stopniowo uczy się jednak naginać i łamać pewne reguły systemu komputerowego.
Dla maszyn ludzie wyzwoleni, nieprzynoszący energii, a jedynie uwalniający innych są szkodnikami. Istnieje specjalna grupa programów, zwanych Agentami. Na ich czele stoi agent Smith. Są oni strażnikami Matriksa, ścigają i zabijają osoby, których wirtualne ego wysyłane jest za pomocą pirackiego sygnału. Agenci mają niesamowitą moc i siłę – są zdolni do unikania pocisków, zamieniania się w postać każdego innego człowieka żyjącego w Matriksie. Są nieśmiertelni, lecz zasady ich bytu i zachowań zostały ograniczone regułami programu komputerowego. Wybraniec nie jest nimi objęty, dlatego też jako jedyny może nawiązać wyrównaną walkę z agentami.
Neo spotyka się z Wyrocznią, która wskazuje mu jego ścieżkę. Będzie on musiał podjąć decyzję – wybór pomiędzy zachowaniem swojego życia a uratowaniem Morfeusza. Wyrocznia sugeruje, że Neo wybrańcem nie jest, a przynajmniej nie w obecnym wcieleniu. Wkrótce potem Cypher – jeden z członków załogi Nabuchodonozora, preferujący ignorancję zamiast prawdy, zdradza Morfeusza, którego pojmują agenci. Chcą wydobyć z niego kod dostępu do Syjonu – jedynego miasta ludzi, do którego maszyny nie mają dostępu. Neo dokonuje wyboru przepowiedzianego przez wyrocznię – wyrusza wraz z Trinity na ratunek Morfeusza. Udaje się go uwolnić i bezpiecznie doprowadzić do wyjścia z Matriksa. Na przeszkodzie po raz kolejny staje jednak agent Smith – po ucieczce Trinity przestrzeliwuje kabel, pozwalający na bezpieczne przejście do prawdziwego świata. Neo podejmuje walkę z agentem, który ginie w obecnym ciele pod kołami pociągu. Wkrótce pojawia się w nowym wcieleniu, zmuszając Neo do ucieczki.
W tym samym czasie w prawdziwym świecie maszyny przeprowadzają atak na statek Morfeusza. Nie może on odpalić ładunków niszczących układy elektroniczne, podczas gdy Neo jest podłączony do Matriksa. Sytuację komplikuje fakt, że niedoszły Wybraniec zostaje postrzelony i zabity przez agenta. Trinity nie może pogodzić się ze śmiercią ukochanego – jej pocałunek w prawdziwym świecie przywraca go do życia w Matriksie. Zmartwychwstały Neo doznaje olśnienia, staje się wybrańcem. Zatrzymuje lecące w jego stronę kule, a następnie niszczy agenta Smitha. Po powrocie do prawdziwego świata Morfeusz odpala ładunki elektromagnetyczne niszczące maszyny oraz elektroniczne układy Nabuchodonozora.
Wkrótce potem Neo powraca do Matriksa – grozi maszynom, że będąc u potęgi swojej władzy zrobi wszystko, by otworzyć ludziom oczy i wyzwolić spod panowania robotów.
Obsada[]
- Keanu Reeves – Thomas Anderson / Neo
- Laurence Fishburne – Morfeusz
- Carrie-Anne Moss – Trinity (w polskiej wersji kinowej - Trójca)
- Hugo Weaving – Agent Smith
- Julian Arahanga – Apoc
- Marcus Chong – Tank (w polskiej wersji kinowej - Czołg)
- Belinda Mcclory – Switch (w polskiej wersji kinowej - Obojnia)
- Matt Doran – Mouse
- Gloria Foster – Wyrocznia
- Joe Pantoliano – Cypher
- Anthony Ray Parker – Dozer
- Robert Taylor II – Agent Jones
- Paul Goddard – Agent Brown
i inni